استاندارد ISO 4064 یکی از مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین استانداردهای بین‌المللی در زمینه ارزیابی عملکرد کنتورهای حجمی آب است. این استاندارد توسط سازمان بین‌المللی استانداردسازی (ISO) برای تعریف الزامات، روش‌های آزمون و طبقه‌بندی دقت کنتورها تدوین شده و در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، به عنوان مرجع در فرآیند آزمون تایید نوع، کنترل کیفی و کالیبراسیون کنتور مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اگر قصد انجام خدمات کالیبراسیون را دارید، میتوانید با مشاوران ما تماس حاصل فرمائید!

اهمیت اجرای تست بر اساس ISO 4064

اجرای تست دقیق مطابق با ISO 4064، تضمین‌کننده دقت قرائت و عملکرد صحیح کنتورها در طول زمان بهره‌برداری است. از آنجا که خطای اندازه‌گیری در کنتورهای آب می‌تواند منجر به اختلافات مالی، اتلاف منابع و کاهش اعتماد شود، این استاندارد کمک می‌کند تا صحت و انطباق عملکرد کنتورهای حجمی با معیارهای جهانی بررسی شود.

طبقه‌بندی کنتورها در استاندارد ISO 4064

کنتورها بر اساس دقت، به چهار کلاس تقسیم می‌شوند:

• کلاس A: دقت پایین‌تر، مناسب برای کاربردهای عمومی و مصرف‌های غیرحساس
• کلاس B: دقت متوسط، رایج در مصارف خانگی و نیمه‌صنعتی
• کلاس C: دقت بالا، مناسب برای مصارف حساس یا حسابرسی
• کلاس D: دقت بسیار بالا، در کاربردهای خاص صنعتی یا تجاری دقیق

روش تست کنتور طبق ISO 4064

برای تست عملکرد یک کنتور حجمی طبق این استاندارد، معمولاً از فلومتر مرجع یا دستگاه‌های تستر کنتور استفاده می‌شود. روش کلی تست به این صورت است:

1. تنظیم جریان ورودی در سه نقطه کلیدی: حداقل دبی (Q1)، جریان انتقالی (Q2)، و جریان اسمی (Q3)
2. ثبت دبی مرجع و مقدار قرائت‌شده توسط کنتور تحت آزمون
3. محاسبه درصد خطا با فرمول:
   (Qtest - Qref) / Qref × 100
4. مقایسه خطا با محدوده مجاز تعریف‌شده برای کلاس کنتور

محدوده مجاز خطا در ISO 4064

بر اساس استاندارد، محدوده مجاز خطا برای کنتورها به شرح زیر است:

محدوده جریان	کلاس A و B	کلاس C و D
بین Q1 و Q2	±5%	±2%
بین Q2 و Q4	±2%	±1%

تجهیزات مورد نیاز برای تست

برای انجام تست کنتور طبق ISO 4064، تجهیزات زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:

• فلومتر مرجع (مانند فلومتر پرتابل DT767 یا فلومتر کالیبره‌شده)
• پمپ با کنترل دقیق جریان
• مخزن یا خط تست استاندارد
• دستگاه ثبت داده و نرم‌افزار تحلیل خطا

مزایای تست کنتور با استاندارد ISO 4064

• افزایش دقت در صورت‌حساب‌گیری مشترکین
• اطمینان از انطباق با الزامات قانونی و استاندارد ملی 7794
• کاهش شکایات و اختلافات مصرف‌کننده
• افزایش طول عمر بهره‌برداری از کنتور با شناسایی زودهنگام خطاها

نتیجه‌گیری

اجرای تست‌های کنتور طبق استاندارد ISO 4064 نه‌تنها یک الزام فنی، بلکه یک سرمایه‌گذاری در اعتمادسازی، دقت در مدیریت منابع آب و افزایش کیفیت خدمات است. آزمایشگاه‌هایی مانند میزان با در اختیار داشتن تجهیزات پیشرفته تست و تیم متخصص، می‌توانند خدمات تست و کالیبراسیون را به‌صورت دقیق و مطابق با آخرین نسخه استاندارد ارائه دهند.

سؤالات متداول

آیا تمام کنتورهای بازار باید با استاندارد ISO 4064 تست شوند؟

بله، برای تایید نوع و کنترل کیفی، تست کنتورها طبق ISO 4064 یا معادل ملی آن (مانند ISIRI 7794) الزامی است.

چند بار در طول عمر کنتور باید تست انجام شود؟

توصیه می‌شود هر ۳ تا ۵ سال یک‌بار، یا پس از هر تعمیر یا جابجایی، تست مجدد انجام شود.

تفاوت بین فلومتر و تستر کنتور چیست؟

فلومتر وسیله‌ای برای اندازه‌گیری لحظه‌ای دبی سیال است، در حالی‌که تستر کنتور مجموعه‌ای شامل فلومتر مرجع، پمپ و نرم‌افزار است که برای ارزیابی دقت کنتور استفاده می‌شود.

اگر کنتور در تست ISO 4064 مردود شود، چه اقداماتی باید انجام داد؟

در این صورت، معمولاً کنتور باید تعمیر یا تعویض شود. اگر خطا قابل کالیبراسیون باشد، تنظیم مجدد انجام می‌شود؛ در غیر این‌صورت از چرخه بهره‌برداری خارج می‌شود.