در بسیاری از صنایع حیاتی نظیر نفت و گاز، آب و فاضلاب، نیروگاهها، معادن و صنایع شیمیایی، تجهیزات ابزار دقیق بهطور دائم در محل نصب و در حال کار هستند. در این شرایط، انتقال تجهیز به آزمایشگاه برای کالیبراسیون ممکن نیست یا منجر به توقف خط تولید میشود. راهکار مناسب در چنین موقعیتهایی، انجام کالیبراسیون در محل (On-site Calibration) است، حتی در شرایط سخت محیطی.
اگر قصد انجام خدمات تخصصی را دارید، با متخصصان ما در ارتباط باشید!
چرا کالیبراسیون در محل اهمیت دارد؟
- جلوگیری از توقف فرایندهای حیاتی و تولیدی
- حفظ شرایط نصب واقعی تجهیز (Load, Pressure, Temperature)
- کاهش هزینههای حمل، باز و بست، و تست مجدد پس از نصب
- اطمینان از عملکرد تجهیز در محیط عملیاتی واقعی
ویژگیهای شرایط سخت محیطی در کالیبراسیون:
کالیبراسیون On-site اغلب در محیطهایی با ویژگیهای زیر انجام میشود:
- درجه حرارت بالا یا پایین (زیر صفر یا بالای ۵۰ درجه)
- رطوبت بالا یا فضای خورنده مانند کلردارها و فاضلاب صنعتی
- لرزش مداوم یا محدودیت فضا برای استقرار تجهیزات مرجع
- نوسانات ولتاژ، گردوغبار یا مخاطرات ایمنی
استانداردهای بینالمللی مرتبط:
- ISO 17025: الزام به کنترل شرایط محیطی در حین کالیبراسیون
- IEC 60068: آزمونهای محیطی برای تجهیزات الکتریکی
- EURAMET cg-18: راهنمای کالیبراسیون تجهیزات در محل و ارزیابی عدمقطعیت
ابزارها و روشهای کالیبراسیون در محل:
- استفاده از کالیبراتورهای پرتابل با دقت بالا (فشار، دما، جریان، ولتاژ)
- کالیبراسیون فلومترها با فلومتر مرجع قابلحمل یا تستر کنتور
- استفاده از مراجع دمایی خشک (Dry Block) یا حمام قابلحمل برای RTD/TC
- استفاده از نرمافزارهای ثبت و تحلیل داده در محل و صدور گواهی دیجیتال
ملاحظات عملیاتی:
- بررسی شرایط ایمنی محیط پیش از اعزام تیم کالیبراسیون
- پوشش حفاظتی تجهیزات مرجع برای جلوگیری از آسیب یا خوردگی
- نصب سایبان یا تهویه موقت برای کنترل شرایط دمایی موضعی
- تکرارپذیری تست با روشهای استاندارد و مستندسازی شرایط محیط
مزایای کالیبراسیون On-site:
- صرفهجویی در زمان و هزینه توقف تجهیز
- افزایش اطمینان از صحت عملکرد تجهیز در شرایط واقعی
- امکان انجام تست مقایسهای (As Found / As Left)
- افزایش قابلیت اطمینان سیستم در محیطهای بحرانی
نمونههای رایج کالیبراسیون در محل:
- کالیبراسیون فلومترهای مغناطیسی یا اولتراسونیک در خطوط انتقال آب
- کالیبراسیون ترانسمیترهای فشار در تأسیسات نفت و گاز
- کالیبراسیون دماسنجها و RTD در بویلرها و مخازن تحت فشار
- کالیبراسیون تجهیزات آنالیز آنلاین کیفیت آب (pH، ORP، هدایت الکتریکی)
نتیجهگیری:
کالیبراسیون On-site در شرایط سخت نهتنها امکانپذیر است بلکه در بسیاری از پروژههای حیاتی، بهترین راهکار به شمار میآید. با استفاده از تجهیزات پرتابل دقیق، رعایت استانداردهای معتبر و تجربه تیم فنی، میتوان از دقت و صحت اندازهگیریها در محل اطمینان حاصل کرد و از اختلال در فرآیند جلوگیری نمود.
سؤالات متداول:
آیا دقت کالیبراسیون در محل پایینتر از کالیبراسیون آزمایشگاهی است؟
در صورت استفاده از تجهیزات پرتابل دقیق و پیروی از استانداردهای محیطی، دقت بسیار نزدیک به آزمایشگاه قابل دستیابی است.
آیا کالیبراسیون در محل برای همه تجهیزات قابل انجام است؟
خیر، برخی تجهیزات نیاز به شرایط کاملاً پایدار دارند؛ اما بسیاری از ترانسمیترها، فلومترها و آنالایزرها در محل قابل کالیبراسیون هستند.
چگونه عدمقطعیت کالیبراسیون در محل ارزیابی میشود؟
طبق راهنمای EURAMET، باید تمام عوامل محیطی مستندسازی شده و در تحلیل عدمقطعیت لحاظ شوند.
چه ابزارهایی برای کالیبراسیون On-site پیشنهاد میشود؟
کالیبراتورهای پرتابل مثل Fluke 754، Druck DPI620، یا تسترهای مرجع فلومتر مانند TCM-D یا DT767 پیشنهاد میشوند.
